استفتاء از آیت‌الله فاضل در باره قفل نرم افزار
استفتاء از آیت‌الله فاضل در مورد شكستن قفل نرم‌افزار و استفاده از نرم‌افزارهای قفل‌شكسته ....سه شنبه، 13 دي 1384 - 12:32
دبیر شورای عالی انفورماتیک کشور در استفتائی از آیت الله فاضل لنکرانی از مراجع تقلید، نظر ایشان را در خصوص کپی از نرم‌افزارهای قفل‌دار جویا شده است.
به گزارش «شریف نیوز»، متن كامل سئوال و پاسخ آیت الله فاضل در ادامه می‌آید:
حضرت آیت اللّه العظمى فاضل لنكرانى
با سلام، حضرتعالى در پاسخ سوال:
در مورد رایت سى دى (چه سى دىهاى خارجى و یا داخلى) چه حكمى مىدهید؟ آیا رایت كردن سى دىهاى قفل دار البته به تعداد كم مثلا یكى یا دو تا اشكالى دارد؟ اخیرا سى دىهایى در بازار موجود مىباشد كه قفل آن شكسته شده و بصورت رایت در دسترس مردم قرار گرفته است. مىخواستم حكم استفاده از این سى دىها را با توجه به قیمت بالاى سى دى اصلى (و شاید غیر عادلانه آنها) بدانم. بیان داشتید:
«شكستن قفل سى دى و یا رایت سى دى (نسخههاى اصلى) در صورتى كه تولیدكننده آن راضى نباشد جایز نیست. حتى رایت كردن از روى سىدىهاى قفل شكسته یا رایت شده باز هم جایز نیست. اما استفاده از سىدىهاى قفل شكسته یا رایت شده كه دیگران قفل آن را شكستهاند یا رایت كردهاند و یا در بازار فروخته مىشود اشكالى ندارد و فرقى بین سىدىهاى خارجى و داخلى وجود ندارد.»
به استحضار حضرتعالى مىرساند كه تولید نرم‌افزار بسیار هزینه‌بر است و صاحب آن براى جبران هزینههاى خود باید بتواند تعدادى از نسخههاى آن را به قیمت معقول بفروشد. فرض بفرمایید تولید یك نرم‌افزار 50 میلیون تومان هزینه برده باشد و بتوان هر نسخه آن را 5 هزار تومان قیمت گذارد. بنابراین تولیدكننده نرم‌افزار باید حداقل ده هزار نسخه از آن را بفروشد. اما چون یكى از خریداران مىتواند از نسخه خود به راحتى و با هزینه حدود 150 تومان هزاران نسخه تهیه كند و حتى اگر به قیمت 500 تومان هم بفروشد سود زیادى برده است. در این صورت صاحب نرم‌افزار نمىتواند نسخههاى خود را كه گرانتر است بفروشد. معمولا تولیدكننده نرم‌افزار براى جلوگیرى از این كار روى نسخههاى خود قفل مىگذارد كه توسط افراد عادى نتوان از آن كپى تهیه كرد. ولى عدهاى كه تبحر بیشترى دارند قفل آن را مىشكنند و پس از آن از روى نسخه قفل شكسته به تعداد زیاد تكثیر مىكنند و به بازار مىدهند. نتیجه این كار آن است كه كسى كه براى تولید نرم‌افزار سرمایه گذارى كرده است، قادر به فروش محصول خود نیست و در عوض كسى كه براى تولید آن زحمتى نكشیده است، سود مىبرد.
چنانچه بنابر فتواى حضرتعالى تنها شكستن قفل CD جایز نباشد، اما فروش CDهاى قفل شكسته موجود در بازار بلااشكال باشد، نتیجه آن خواهد شد كه صاحب اصلى نرم‌افزار سرمایه خود را از دست مىدهد و كسان دیگرى بدون آن كه حق داشته باشند درآمد كسب مىكنند. اینجانب به عنوان كارشناس و از باب تعیین مصداق عرض مىكند كه CDهاى قفل شكسته موجود در بازار مانند مال دزدى است، زیرا مىتوان فرض كرد كه صاحب اصلى نرم‌افزار پس از تولید آن، تعدادى نسخه براى فروش تكثیر كرده است، اما كسى دیگرى این نسخهها را از وى دزدیه و در بازار به فروش مىرساند. به عبارت دیگر، نسخههاى قفل شكسته در بازار مانند نسخههاى دزدیده شده از صاحب نرم‌افزار است. استدعا دارد با این توضیحات در این موضوع تجدیدنظر فرمائید.
محمد سپهری راد
دبیر شورای عالی انفورماتیك كشور
پاسخ آیت الله فاضل لنکرانی:
«به طور كلى نسبت به مورد سوال هر آنچه كه از نظر عرف و عقلا، به عنوان حق تولیدكنده نرم‌افزار است باید مراعات شود، بنابراین آنچه را كه قبلا پاسخ داده شده است مبتنى است بر اینكه بعد از شكسته شدن قفل و بعد از رایت شدن، دیگر عرفا نسبت به آن برنامه ریزى اولى حقى باقى نمانده است والا لازم الرعایة است. البته توجه داشته باشید كه برنامه نرم‌افزار چنانچه قفل آن شكسته شود در حكم تلف است و ضمان محقق است و باید تمام خسارات پرداخته شود به نحوی كه برنامه نویس قصد فروش آنرا داشت؛ و اما بعد از آن دیگر سببى براى ضمان وجود ندارد. و عرفا بین كسى كه قفل را مىشكند و كسى كه بعد از شكسته شدن از آن استفاده مىكند فرق وجود دارد.
والله العالم»
نظر های شما (0)
بازگشت به صفحه نخست 